۳. ریسک‌های ژئوپلیتیکی و تأثیر آن بر بازارهای مالی

ریسک‌های ژئوپلیتیکی، به‌ویژه از دیدگاه تحلیلگران برجسته مانند جیمی دیمون، مدیرعامل بانک JPMorgan، در حال حاضر یکی از مهم‌ترین عوامل تهدیدکننده بازارهای مالی جهانی به شمار می‌روند. این ریسک‌ها در چند محور قابل بررسی هستند:

الف) جنگ تعرفه‌ای و مذاکرات تجاری بین‌المللی

یکی از مهم‌ترین ابعاد این ریسک، مذاکرات تجاری میان آمریکا و دیگر کشورها است. در صورت شکست این مذاکرات، احتمال اختلال گسترده در زنجیره تأمین جهانی وجود دارد.

• در سناریوی بدبینانه، این اختلالات می‌توانند منجر به رکود تورمی شوند.

• در سناریوی خوش‌بینانه، ممکن است تنها باعث افزایش موقتی قیمت‌ها شوند.

طبق اظهارات اعضای کمیته FOMC، اثرگذاری تعرفه‌ها همچنان مبهم است. در داده‌های نرم، شاهد کاهش شدید اعتماد مصرف‌کننده و افزایش انتظارات تورمی هستیم؛ ولی این روند هنوز در داده‌های سخت اقتصادی بازتاب نیافته است.

در نتیجه، فدرال رزرو تصمیم گرفته تا پیش از اتخاذ سیاست جدید، داده‌های بیشتری بررسی کند. این وضعیت منجر به تداوم سیاست انقباضی پولی و بالا ماندن نرخ بهره شده و فشارهای نزولی بر بازارهای مالی را تشدید می‌کند.

ب) تداوم جنگ روسیه و اوکراین

در شرایط فعلی، تداوم این جنگ اثر محدود و کنترل‌شده‌ای بر بازارهای مالی دارد. با این حال، اگر سطح تنش‌ها افزایش یافته و کشورهای بیشتری وارد جنگ شوند، ممکن است شاهد اثرگذاری شدیدتری باشیم؛ گرچه این سناریو در حال حاضر بعید به نظر می‌رسد.

ج) مذاکرات ایران و آمریکا

با توجه به موقعیت استراتژیک ایران در خاورمیانه، این مذاکرات از اهمیت بالایی برخوردارند. در حالی که اسرائیل تمایل به ادامه جنگ دارد، دولت فعلی آمریکا به دلیل هزینه‌های بالا و فشارهای داخلی، تمایل بیشتری به دستیابی به توافق نشان داده است.

از سوی دیگر، بحران‌های داخلی در ایران (در حوزه انرژی و سرمایه اجتماعی) نیز باعث شده که تمایل به توافق بیشتر شود. تحلیل گروه مالی سیمورف حاکی از آن است که:

• احتمال دستیابی به یک توافق کوتاه‌مدت و محدود وجود دارد.

• این توافق می‌تواند منجر به ثبات نسبی در نرخ ارز و رشد بازار سهام ایران در میان‌مدت (۶ تا ۱۲ ماه) شود.

در مقابل، عدم توافق می‌تواند:

• منجر به افزایش قیمت جهانی طلا و بازدهی اوراق قرضه خزانه‌داری آمریکا شود.

• زمینه‌ساز شروع یک چرخه اصلاحی در بازارهای ریسکی گردد.

• با تأثیرگذاری بر قیمت نفت و گاز، باعث وقوع افزایش شدید قیمت انرژی شود؛ مشابه با شوک نفتی سال ۱۹۷۲.

در مجموع، ریسک‌های ژئوپلیتیکی نه‌تنها بر اقتصاد کلان بلکه بر فضای کلی سرمایه‌گذاری، سیاست‌های پولی، و حرکت بازارهای جهانی اثرگذار هستند و تحلیل دقیق آن‌ها برای تصمیم‌گیری در فضای فعلی حیاتی است.