**نرخ بهره بین‌بانکی
ابزار کلیدی در سیاست‌های پولی و اقتصاد کلان
نرخ بهره بین‌بانکی یکی از مهم‌ترین شاخص‌های مالی است که بر عملکرد اقتصاد تأثیر مستقیم می‌گذارد. این نرخ نشان‌دهنده هزینه تأمین مالی بانک‌ها از یکدیگر در کوتاه‌مدت است و به عنوان یک ابزار کلیدی در سیاست‌های پولی بانک مرکزی عمل می‌کند.
عملکرد و اهمیت نرخ بهره بین‌بانکی
نرخ بهره بین‌بانکی، نرخ سودی است که بانک‌ها هنگام وام دادن به یکدیگر در بازار بین‌بانکی تعیین می‌کنند. این نرخ به طور مستقیم بر هزینه‌های بانک‌ها و در نتیجه، بر نرخ سود تسهیلات و سپرده‌های مشتریان تأثیر می‌گذارد. پایین بودن این نرخ معمولاً به افزایش نقدینگی در سیستم بانکی منجر شده و شرایط مساعدی را برای رشد اقتصادی فراهم می‌کند، در حالی که افزایش آن اغلب با هدف کنترل تورم و مهار رشد بی‌رویه نقدینگی انجام می‌شود.
نقش بانک مرکزی در تنظیم نرخ بهره بین‌بانکي
بانک‌های مرکزی از نرخ بهره بین‌بانکی به عنوان ابزاری براي هدایت سیاست‌های پولی استفاده می‌کنند. در ایران، بانک مرکزی با بهره‌گیری از ابزارهایی مانند **عملیات بازار باز**، **سپرده‌گذاری بانک‌ها** و **اعطای تسهیلات به بانک‌ها** نرخ بهره بین‌بانکی را کنترل می‌کند. اگر بانک مرکزی نرخ بهره را کاهش دهد، هزینه تأمین مالی بانک‌ها کم شده و شرایط برای اخذ وام و رشد اقتصادی بهبود می‌یابد. اما اگر نرخ بهره افزایش یابد، بانک‌ها هزینه بیشتری برای تأمین مالی متحمل می‌شوند که می‌تواند باعث کاهش تقاضا برای وام شود.
تأثیر نرخ بهره بین‌بانکی بر بازارهای مالی
نوسانات نرخ بهره بین‌بانکی تأثیر عمیقی بر بازارهای مالی دارد. در دوره‌هایی که نرخ بهره کاهش می‌یابد، سرمایه‌گذاران تمایل بیشتری به خرید دارایی‌های ریسک‌پذیر مانند سهام پیدا می‌کنند، زیرا هزینه تأمین مالی کاهش یافته و بازدهی سایر سرمایه‌گذاری‌های کم‌ریسک، مانند سپرده‌های بانکی، کاهش می‌یابد. در مقابل، افزایش نرخ بهره معمولاً باعث کاهش جذابیت سرمایه‌گذاری در بازارهای مالی شده و سرمایه‌ها به سمت دارایی‌های کم‌ریسک‌تر مانند اوراق قرضه و سپرده‌های بانکی حرکت می‌کند.
روندهای اخیر نرخ بهره بین‌بانکی در ایران
در سال‌های اخیر، تغییرات نرخ بهره بین‌بانکی در ایران عمدتاً تحت تأثیر سیاست‌های بانک مرکزی، سطح تورم و شرایط نقدینگی قرار گرفته است. در دوره‌هایی که تورم افزایش می‌یابد، بانک مرکزی با بالا بردن نرخ بهره تلاش می‌کند تا نقدینگی را مهار کند. از سوی دیگر، زمانی که رشد اقتصادی کند می‌شود، کاهش نرخ بهره به تحریک سرمایه‌گذاری و رونق اقتصادی کمک می‌کند.
جمع‌بندي
نرخ بهره بین‌بانکی نه تنها یک شاخص مالی مهم، بلکه ابزاری حیاتی در سیاست‌های پولی و اقتصاد کلان است. مدیریت صحیح این نرخ می‌تواند تأثیر مستقیمی بر رشد اقتصادی، سطح تورم، بازارهای مالی و شرایط کلی بانک‌ها داشته باشد. از این رو، تحلیل و پایش دقیق آن برای فعالان اقتصادی، سرمایه‌گذاران و سیاست‌گذاران از اهمیت بالایی برخوردار است.